Tutulması Zorunlu Ticari Defter Olarak Pay Defteri
Pay defteri zorunlu mudur diye soruyorsanız, bu yazı size detaylı bilgi verecektir. Bu defter, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler, limited şirketler ve kooperatiflerde şirket ortaklarının, anonim şirketlerde ise pay sahiplerinin kaydedildiği, ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı bir defterdir. Bu defter, şirketlerin ve kooperatiflerin pay sahipliği ve diğer ilgili bilgileri düzenli ve sistemli bir şekilde takip edebilmesi için gereklidir.
Defteri Tutmakla Yükümlü Olan Şirketler ve Kooperatifler
Anonim şirketler, limited şirketler ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler, ayrıca kooperatifler, bu defteri tutmak zorundadır. Bu yükümlülük, şirketlerin ve kooperatiflerin pay sahiplerini ve ortaklarını doğru bir şekilde kaydetmelerini ve bu bilgileri güncel tutmalarını sağlar.
Anonim ve Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler
Anonim şirketler ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde bu deftere, senede bağlanmamış pay ve nama yazılı pay senedi sahipleriyle, intifa hakkı sahipleri kaydedilir. Defterde aşağıdaki bilgilerin bulunması gerekmektedir:
- Pay sahibinin adı, soyadı veya unvanı,
- Pay sahibinin iletişim bilgileri,
- Varsa pay üzerindeki intifa hakkı sahiplerinin adı, soyadı veya unvanı ve intifa hakkı sahip oldukları paylar,
- Varsa intifa hakkı sahiplerinin iletişim bilgileri,
- Payın nominal değeri,
- Sahip olunan pay sayısı ve toplam tutar,
- Payın tertibi,
- Payın edinme tarihi,
- Deftere kayıt tarihi,
- Payın senede bağlanıp bağlanmadığı ve türü,
- Payın edinimi ve devrine ilişkin açıklamalar.
Defter, ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı olmalıdır. Her bir pay sahibinin bilgileri ayrı bir sayfada düzenlenmelidir.
Limited Şirketler
Limited şirketlerde bu deftere, ortakların adları, adresleri, her ortağın sahip olduğu esas sermaye payının sayısı, esas sermaye paylarının devirleri ve geçişleri, intifa ve rehin hakları sahiplerinin adları ve adresleri yazılmalıdır. Her ortak için ayrı bir sayfa tutulur ve defter, şirket ortakları tarafından incelenebilir. Ortakların bu inceleme hakkının kısıtlanması veya kaldırılması mümkün değildir.
Kooperatifler
Kooperatiflerde, bu deftere; ortakların adları, iş ve konut adresleri, ortaklığa giriş ve çıkış tarihleri, ortaklıktan çıkarılma nedenleri, taahhüt ettikleri sermaye payları ile bu paylara yapılan tahsilat ve iadeler, ortaklığa kabul ve çıkışlarına dair yönetim kurulu kararları, tarih ve numaraları kaydedilir. Her bir ortak için ayrı bir sayfa tutulur ve ortaklık payını devralan yeni ortak da ayrı bir sayfada izlenir.
Defter Tutma ve Saklama Yükümlülüklerine Aykırılık Halinde Uygulanacak Cezalar
Türk Ticaret Kanunu, tüm ticari defterlerin yanı sıra bu defterin de düzgün bir şekilde tutulmasını ve saklanmasını şart tutar. Bu yükümlülüklere uymayanlar, 30.000 Türk Lirasından 365.000 Türk Lirasına kadar değişen adli para cezalarına çarptırılabilirler.
Defteri Onaylatma Yükümlülüğüne Aykırılık Halinde Uygulanacak Cezalar
Türk Ticaret Kanunu’nun 64. maddesi uyarınca, bu defterin açılış onayının alınması gerekmektedir. Eğer bu onay hiç yapılmazsa veya zamanında yapılmazsa, 2024 yılı için 49.274 Türk Lirası idarî para cezası uygulanacaktır. Ayrıca, yıl içinde yeni bir defter kullanılacaksa, bu defter de açılış onayı alınmadan kullanılmamalıdır. Kapanış onayı ise bu defter için gerekli değildir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun düzenlemesiyle, bu defterin önemi ve tutulma yükümlülüğü net bir şekilde belirlenmiştir. Bu defterin ihmal edilmesi durumunda ciddi cezai yaptırımlar öngörülmektedir. Şirketler ve kooperatifler, bu düzenlemelere uyarak hukuki ve mali risklerini minimize edebilirler.
Pay defteri zorunlu mudur sorusu hakkında daha detaylı bilgi almak ve hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Ticaret Hukuku ve pay senetlerinde 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemizle hizmetinizdeyiz. Kurucumuz Dr. Soner Altaş’ın “Pay Defteri” adlı kitabı ve ticari defteri, bu alandaki tek eser olarak Türkiye’de önemli bir kaynak sunmaktadır. Bu bilgiyi de dikkatinize sunarız.
