Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini

Faaliyeti Çerçevesinde Suç İşlenen Anonim ve Limited Şirketlere Kayyım Ataması : CMK 133

Şirket yönetimi için kayyım tayini, özellikle faaliyetleri içinde suç işlendiği tespit edilen şirketler için gündeme gelen önemli bir hukuki koruma tedbiridir. Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) hükümleri doğrultusunda yürütülen bu süreç, hem şirket ortaklarını hem de yöneticilerini doğrudan etkileyebilir.

🔍 Suç İşlenen Şirkete Kayyım Ne Zaman Atanır?

Bir anonim veya limited şirketin faaliyetleri sırasında CMK m.133’te sayılan katalog suçların işlendiğine dair kuvvetli şüphe varsa ve maddi gerçeğin ortaya çıkarılması gerekiyorsa, mahkeme kararıyla şirkete kayyım atanabilir.

📌 İçindekiler

1. Şirketlere Neden Kayyım Atanır?
2. Kayyım Atanması Süreci Nasıl İşler?
3. Hangi Suçlar Kayyım Atanmasına Neden Olur?
4. Kayyım Türleri: Denetim ve Yönetim Kayyımı
5. Sonuç: Şirket Ortakları ve Yöneticiler İçin Uyarılar

🏢 1. Şirketlere Neden Kayyım Atanır? 

• Türk Ticaret Kanunu’na göre şirketler, kanunen yasak olmayan ekonomik amaçlar için kurulabilir. Ancak uygulamada bazı şirketler, sözleşmelerinde yasal faaliyetler belirttikleri halde yasa dışı eylemlere aracı olabilir.
• Bu tür durumlarda, şirketin faaliyeti çerçevesinde suç işlendiği tespit edilirse, Ceza Muhakemesi Kanunu madde 133 uyarınca kayyım atanması gündeme gelir.

⚖️ 2. Kayyım Atanması Süreci Nasıl İşler? 

Yetkili merci: Sulh ceza hâkimi veya ilgili mahkeme.

Karar şartları:

• Kuvvetli suç şüphesi bulunmalı.
• Suç şirket faaliyeti içinde işlenmiş olmalı.
• Maddi gerçeğin ortaya çıkarılması amacıyla kayyım atanması gerekli olmalı.

Atama türü:

• Sadece işlemler kayyım onayına bağlıysa → Denetim kayyımı.
• Yönetim tamamen kayyıma devredilmişse → Yönetim kayyımı.

📌 Atama kararı Ticaret Sicili Gazetesi ve diğer uygun mecralarda ilan edilir.

⚠️ 3.Hangi Suçlar Kayyım Atanmasına Neden Olur? 

CMK m.133/4’e göre yalnızca aşağıdaki katalog suçların varlığı halinde kayyım atanabilir:

Türk Ceza Kanunu kapsamındaki bazı suçlar:

• Uyuşturucu madde ticareti (m.188)
• Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti (m.79-80)
• Fuhuş, kumar, sahtecilik (m.227-228-197)
• Zimmet, aklama, silahlı örgüt (m.247-282-314)
• Casusluk ve devlet sırları (m.328–337)

Diğer özel kanunlara göre:

• Silah kaçakçılığı (6136 sayılı Kanun)
• Bankacılık suçları (Bankalar Kanunu m.22/3-4)
• Kültür varlıklarına karşı suçlar (2863 sayılı Kanun m.68 ve 74)
• Kaçakçılık suçları (5607 sayılı Kanun)

❗ Önemli: Suçun şirket faaliyeti içinde ve süreklilik arz ederek işleniyor olması gerekir. Tek seferlik eylemler veya pay sahiplerinin kişisel suçları bu kapsama girmez.

🧾 4.Kayyım Türleri: Denetim ve Yönetim Kayyımı 

👩‍⚖️ Hâkim atama kararı verirken aynı zamanda kayyıma ödenecek ücreti de belirler. Bu ücret genellikle şirket bütçesinden karşılanır. Ancak, beraat veya kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilirse, bu tutar Devlet Hazinesi tarafından karşılanır.

✅ 5.Sonuç ve Öneriler 

Anonim ve limited şirketler, faaliyetlerinin yasal sınırlar içinde kaldığından emin olmalıdır.

CMK m.133’te belirtilen katalog suçlardan herhangi birinin şirket faaliyetleri içinde işlenmesi, kayyım atanmasına neden olabilir.

Bu nedenle şirket ortaklarının ve yöneticilerinin:

• Şirketi yasa dışı faaliyetlere araç etmeleri,
• Yasal sorumluluklarını ihlal etmeleri,

hukuki, cezai ve ekonomik sonuçlar doğurabilir.

🛡️ Şirketinize kayyım atanmasını önlemek için yasal düzenlemelere uyun, iç denetim süreçlerinizi güçlendirin.

Şirket yönetimi için kayyım tayini hakkında daha detaylı bilgi almak veya hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Şirketlere ilişkin 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemizle hizmetinizdeyiz. Kurucumuz Dr. Soner Altaş’ın Ticaret Hukuku alanındaki eserlerine bu bağlantıdan erişebilir ve göz atabilirsiniz.