Türkiye’de Şirket Bölünmelerine İlişkin Detaylı Bir Rehber
Şirket bölünmeleri, Türk Ticaret Kanunu (TTK) kapsamında düzenlenmiş olup, bir şirketin iki veya daha fazla ortaklığa ayrılması sürecini ifade eder. Bölünme işlemi, işlemin amacı ve yapısına bağlı olarak farklı şekillerde gerçekleşebilir. Birleşmelerde olduğu gibi, bölünmeler de titiz bir hukuki, mali ve usul kurallarına uyum gerektirir.
Aşağıda, ortaklık bölünmeleri hakkında; bölünme türleri, hukuki gereklilikler ve süreç detaylı olarak anlatılmaktadır:
1.Bölünme Türleri
Türk Ticaret Kanunu’na (TTK) göre, bölünme iki şekilde gerçekleşebilir:
1.1. Tam Bölünme
Bu tür bölünmede, ortaklığın varlıkları, borçları ve faaliyetlerinin bir veya birden fazlası mevcut bir başka şirkete (veya şirketlere) devredilir. Bölünen şirket tüzel kişiliğini kaybeder, varlıkları devralan şirket faaliyetlerine devam eder.
Bölünen şirketin hissedarları, ellerindeki hisseler karşılığında devralan şirketin hisselerini alırlar.
1.2. Kısmi Bölünme
Bölünen şirketin varlıkları ve borçları kısmen mevcut veya yeni kurulacak şirketlere devredilir.
Bölünen şirket değişikliğe uğramış şekilde varlığını sürdürür. Eski hissedarlar, ellerindeki hisseler karşılığında yeni kurulan şirketlerin hisselerini alırlar.
2.Bölünmelerin Hukuki Çerçevesi
2.1. Türk Ticaret Kanunu
Bölünmelerin hukuki dayanağı Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) belirtilmiş olup, özellikle birleşme, bölünme ve diğer kurumsal yeniden yapılandırmalara dair ayrıntılı hükümlere yer verilmiştir.
2.2.Diğer İlgili Mevzuat
- Rekabet Hukuku: Bölünme işlemi, piyasa payı veya hakimiyet açısından önemli büyüklükte şirketleri kapsıyorsa, Rekabet Kurumu onayı gerekebilir.
- Sermaye Piyasası Hukuku: Bölünen şirket halka açık ise, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) düzenlemelerine uygunluk zorunludur. Bu kapsamda hisse değişim oranları, kamuya açıklama ve azınlık hissedarların korunması gözetilir.
3.Bölünme Süreci
Bölünme, birleşmeye benzer adımları içermekle birlikte, özellikle yeni şirketlerin kurulması ya da varlıkların devri bakımından farklılık gösterir.
Adım 1: Hazırlık ve Fizibilite Çalışması
- Durum Tespiti (Due Diligence): Mali, hukuki ve operasyonel açıdan ayrıntılı inceleme yapılır.
- Bölünme Sözleşmesi: Bölünme kapsamındaki varlıklar, borçlar, yeni şirketlerin yapısı, hisse değişim oranı ve hissedar ile çalışanların hakları bu sözleşmede belirlenir.
Adım 2: Genel Kurul Onayı
- Genel Kurulda bölünme sözleşmesinin onaylanması gerekir. Genellikle ağırlaştırılmış nisap ile kabul sağlanır.
- Gerekirse şirket ana sözleşmesinde bölünmeye uygun değişiklikler yapılır.
Adım 3: Değerleme ve Tespit Raporu
Bölünen varlıkların ve borçların değeri belirlenir. Denetçi veya mali müşavir raporu hazırlanır ve ortakların incelemesine sunulur.
Adım 4: Ticaret Siciline Tescil
- Genel Kurul onayından sonra, bölünme belgeleri Ticaret Sicili’ne sunulur.
- İncelemeden sonra tescil işlemi yapılır.
Adım 5: Rekabet Kurumu Onayı
Şirketlerin piyasa payı ve finansal büyüklük açısından belirli eşiklere ulaşması durumunda Rekabet Kurumu’na bildirim yapılır ve onay alınır.
Adım 6: SPK Onayı (Halka Açık Anonim Ortaklıklar için)
Halka açık şirketler söz konusu ise, SPK tarafından işlem onaylanır ve azınlık hissedarlar korunur.
Adım 7: Uygulama
- Tüm onaylar tamamlandıktan sonra, varlıklar, borçlar ve faaliyetler ilgili şirketlere devredilir.
- Bölünme Ticaret Sicili ve diğer resmi kayıtlar üzerinde yansıtılır.
4.Bölünme İçin Gerekli Koşullar
- Mali Durum: Varlık ve borç yapısı dikkatlice analiz edilip, hissedarların çıkarlarına uygun ve dengeli bölünme sağlanmalıdır.
- Genel Kurul Onayı: Genel Kurul’dan nitelikli çoğunlukla onay alınmalıdır. Hissedarlar bilgilendirilmeli ve hak kaybı olmamalıdır.
- Çalışan Haklarının Korunması: İş sözleşmeleri ve sosyal haklar korunmalı, İş Kanunu’na uygun işlem yapılmalıdır.
- Bölünmenin Adil Olması: Hisse değişim oranları ve varlık değerlemesi adil ve şeffaf olmalıdır. Gerekirse bağımsız uzman devreye sokulmalıdır.
- Vergisel Yükümlülükler: Bölünmenin vergi etkileri değerlendirilerek, vergi mevzuatına uygun yapılandırma sağlanmalıdır.
5.Bölünmenin Avantajları
- Odaklanmış Operasyonlar: Yeni oluşan şirketler kendi alanlarında daha etkin ve uzmanlaşmış yönetim sergileyebilir.
- Finansal Yapının Güçlendirilmesi: Operasyonlar sadeleşir, borçlar azaltılır ve mali durum iyileştirilir.
- Riskin Dağıtılması: Farklı varlık ve faaliyetler farklı şirketlerde yürütülerek risk azalır.
- Stratejik Esneklik: Yeni şirketler bağımsız stratejiler geliştirip yatırım, ortaklık ve satın alma fırsatlarını artırabilir.
6.Bölünmenin Zorlukları
- Karmaşıklık ve Maliyet: Bölünme süreci kapsamlı hukuki, mali ve idari işlemler içerir; maliyetleri yüksek olabilir.
- Kültürel Uyum: Yeni şirketler kendi kültürlerini oluşturmalı ve yönetimlerini uyumlu hale getirmelidir; çatışmalar yaşanabilir.
- Çalışan Etkileri: Personel transferleri moral ve bağlılık açısından risk oluşturabilir.
- Regülasyon Denetimi: Özellikle büyük veya halka açık şirketlerde Rekabet Kurumu ve SPK incelemesi gereklidir.
Şirket bölünmeleri iş yapısını yeniden şekillendirmek, riskleri azaltmak ve odaklanmayı artırmak için etkili bir yöntemdir. Ancak, sürecin başarıyla tamamlanması için hukuki ve mali danışmanlık alınması, düzenleyici kurumların onaylarının eksiksiz alınması ve tüm hissedar haklarının korunması gereklidir. Daha fazla bilgi almak ve özel hizmetlerimiz ile ilgili sorularınızı iletmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Ayrıca, Türkiye’nin tek Şirketler Hukuku ve Organize Sanayi Bölgeleri Hukuku veri tabanı olan Tacirsoft Hukuk Bilgi Sistemi’ne abone olarak güncel yasal gelişmeleri takip edebilirsiniz.
