Türkiye’de Birleşme ve Devralmalar (Mergers & Acquisitions)
Birleşme ve devralmalar (kısaca “M&A” diyeceğiz), Türk Ticaret Kanunu (TTK) çerçevesinde düzenlenmiş olup, iki veya daha fazla şirketin birleşerek tek bir tüzel kişilik oluşturması sürecini ifade eder. Bu süreç, yasal, finansal ve prosedürel açıdan titiz bir uyum gerektirir. Aşağıda, ülkemizdeki M&A işlemlerinin süreci, gereklilikleri ve yasal çerçevesi detaylı bir şekilde sunulmaktadır:
1.M&A Türleri
TTK’ya göre iki ana birleşme türü bulunmaktadır:
1.1. Devralma Yoluyla Birleşme
Bu türde, bir şirket (devralan şirket) başka bir şirketi (hedef şirket) devralır ve hedef şirket ayrı bir tüzel kişilik olarak varlığını sona erdirir.
Hedef şirketin varlıkları, borçları ve iş operasyonları devralan şirkete devredilir.
Hedef şirketin hissedarları, eski hisseleri karşılığında devralan şirketin hisselerini alır.
1.2. Yeni Kuruluş Yoluyla Birleşme
Bu tür birleşme, iki veya daha fazla şirketin varlık ve borçlarını birleştirerek tamamen yeni bir şirket kurmasını içerir.
Birleşen şirketler tüzel kişiliklerini sona erdirir ve yeni bir tüzel kişilik oluşturulur.
Orijinal şirketlerin hissedarları, yeni kurulan şirkette hisse sahibi olurlar.
2.M&A İçin Yasal Çerçeve
Ülkemizde M&A süreci, aşağıdaki yasal düzenlemelerle şekillendirilmiştir:
- Türk Ticaret Kanunu (TTK): Birleşme ile devir işlemlerini düzenler.
- Rekabet Kanunu: Rekabetin korunmasını sağlar ve belirli M&A işlemlerinin Rekabet Kurumu’na bildirilmesini zorunlu kılar.
- Sermaye Piyasası Kanunu: Halka açık şirketlerin M&A işlemlerini düzenler.
- Vergi Mevzuatı: M&A işlemlerinin vergisel yönlerini belirler.
3.M&A Süreci
3.1. Hazırlık ve Fizibilite Çalışması
- Özelleştirilmiş Değerleme: Hedef şirketin finansal, hukuki ve operasyonel durumu detaylı bir şekilde incelenir.
- Birleşme Sözleşmesi: Birleşme şartları, hisse değişim oranları, hissedar ve çalışan hakları gibi unsurların yer aldığı sözleşme hazırlanır.
3.2. Hissedar Onayı
- Genel Kurul Toplantısı: Her iki şirketin genel kurulları, birleşme sözleşmesini onaylar.
- Oylama: Genel kurulda, belirli değişiklikler için nitelikli çoğunluk gerekebilir.
3.3. Ticaret Siciline Tescil
- Tescil İşlemleri: Birleşme kararları, Ticaret Sicili’ne kaydedilir ve Resmî Sicil Gazetesi’nde ilan edilir.
- Hukuki Sonuç: Birleşme, tescil ile birlikte yasal olarak geçerli hale gelir.
3.4. Rekabet Kurumu Onayı
- Bildirim Zorunluluğu: Belirli ciro eşiklerini aşan M&A işlemleri, Rekabet Kurumu’na bildirilmelidir.
- Değerlendirme: Kurul, işlemin rekabeti olumsuz etkileyip etkilemediğini değerlendirir.
3.5. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Onayı
- Halka Açık Anonim Ortaklıklar İçin: Birleşme işlemleri, SPK düzenlemelerine uygun olmalıdır.
- Şeffaflık ve Adil Davranış: Azınlık hissedarların hakları korunur ve işlem şeffaf bir şekilde gerçekleştirilir.
3.6. Uygulama ve Entegrasyon
- Varlık ve Borç Transferi: Birleşme sonrası, varlıklar ve borçlar devralan şirkete aktarılır.
- Şirket Yapısı ve Yönetim: Yeni şirketin yönetim yapısı belirlenir ve operasyonel entegrasyon sağlanır.
4.M&A İçin Gerekli Şartlar
- Finansal Durum: Şirketlerin birleşme için yeterli mali kaynağa sahip olması gerekir.
- Hisse Değişim Oranı: Hedef şirketin hisseleri, devralan şirketin hisseleriyle belirli bir oranda değiş tokuş edilir.
- Çalışan Hakları: Çalışanların mevcut hakları korunur ve gerekli düzenlemeler yapılır.
- Azınlık Hissedarların Koruması: Azınlık hissedarların hakları, birleşme sürecinde adil bir şekilde korunur.
5.M&A Sürecinin Maliyeti ve Süresi
- Maliyetler: Hukuki ücretler, değerleme maliyetleri, due diligence giderleri ve düzenleyici onay ücretleri gibi kalemler bulunur.
- Süre: Bir birleşme süreci, işlemin karmaşıklığına bağlı olarak 3 ila 6 ay sürebilir.
6.Vergisel Sonuçları
- Vergi Muafiyet ve İstisnaları: Bazı şartlarda, M&A işlemi vergi muafiyet ve istisnalarından faydalanabilir.
- Zarar Mahsubu: Devrolan şirketin zararları, birleşme yapısına bağlı olarak devralan şirkete aktarılabilir.
7.M&A Sürecinde Karşılaşılan Zorluklar
- Kültürel Uyum: Farklı şirket kültürlerinin birleşmesi, çalışan entegrasyonu ve yönetim yapılarının uyumlaştırılması zorluklar yaratabilir.
- Regülasyon ve Onay Süreçleri: Özellikle büyük ölçekli veya rekabetçi sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin birleşmelerinde, Rekabet Kurumu ve Sermaye Piyasası Kurulu gibi kurumların inceleme ve onay süreçleri karmaşık ve zaman alıcı olabilir.
- Hissedar İlişkileri: Azınlık hissedarların haklarının korunması ve yönetimsel uyumun sağlanması, birleşme sürecinde dikkat gerektirir.
Birleşme ve devralmalar, kapsamlı planlama, hukuki uygunluk ve ilgili mercilerin onaylarının alınmasını gerektiren karmaşık süreçlerdir. Türk Ticaret Kanunu başta olmak üzere ilgili düzenlemelere uyum sağlanarak, şirketler daha rekabetçi ve finansal açıdan güçlü yapılar oluşturabilirler. Hukuki ve finansal danışmanlık desteği, sürecin doğru yönetilmesi ve tüm tarafların çıkarlarının korunması açısından büyük önem taşır. Daha fazla bilgi ve hizmetlerimiz ile ilgili sorularınız için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Ayrıca, Türkiye’nin tek Şirketler Hukuku ve Organize Sanayi Bölgeleri Hukuku veri tabanı olan Tacirsoft Hukuk Bilgi Sistemi’ne abone olarak güncel yasal gelişmeleri takip edebilirsiniz.
