Kar Dağıtımında Dikkat Edilecek Hususlar
Kar dağıtımı nasıl yapılır? Dağıtımda nelere dikkat edilir? Kar nasıl hesaplanır? Karın tamamı ortaklara dağıtılabilir mi? Kar üzerinden yedek akçe ayrılır mı? Bu soruların cevaplarını yazımızda bulabilirsiniz.
Ticaret Hukuku ile Vergi Hukuku’nun çerçevesini net bir şekilde belirlemediği konulardan birisi kâr paylarının hesaplanma usulüdür. Bu durum, şirketlerin kâr payı hesaplamaları ve ortaklara ödemelerinde yasal yükümlülüklerini ihmal etmelerine yol açabilir. Bu da sonuç olarak kâr payı ödemelerine ilişkin kararların iptal veya butlan davasına konu olmasına neden olur.
Dağıtıma Karar Verecek Şirket Organı
Türk Ticaret Kanunu (TTK) gereği, şirket kârının kullanımına karar verme yetkisi genel kurula aittir. Anonim şirketlerde kâr payı yalnızca net dönem kârı ve serbest yedek akçeler üzerinden hesaplanarak ödenebilir. Limited şirketlerde ise kâr payı sadece net dönem kârı ve ayrılmış yedek akçeler üzerinden gerçekleştirilebilir.
Net Dönem Kârının Hesaplanması
Yeni TTK kapsamında net dönem kârı hesaplanırken, ilgili yıla ait ticarî kârdan varsa geçmiş yıl zararlarının düşülmesi gerekmektedir. Eğer şirketin geçmiş yıllara ait zararları mevcutsa, bu zararlar, dağıtılabilecek net dönem kârının belirlenmesinde dikkate alınmalıdır.
Örneğin, bir anonim şirket 2023 yılında 40.000.000 Türk Lirası ticarî kâr elde etmiştir. Bu şirketin geçmiş yıl zararları ise 20.000.000 Türk Lirasıdır. Bu durumda, şirketin net dönem kârı 20.000.000 Türk Lirası olarak hesaplanmalı ve bu miktar üzerinden kâr payı ödemeleri yapılmalıdır. 40 milyon Türk Lirası üzerinden kâr payı hesaplanması ve ödenmesi, fazladan ödenen bu tutarların iadesini gerektirebilir.
Yedek Akçe Ayırma Zorunluluğu
Kârın tamamının ortaklara ödenmesi mümkün değildir. Elde edilen yıllık kârdan, anonim ve limited şirketlerin kanuni yedek akçe ayırmaları da yasal bir zorunluluktır. TTK, yedek akçe ayırmadan kâr payı ödenmesine izin vermemektedir. Ancak pratikte, birçok anonim ve limited şirketin kanuni yedek akçe ayırmadan, vergi sonrası kârın tamamını ortaklara ödedikleri görülmektedir.
Dağıtımda Vergi Öncesi Kar mı, Vergi Sonrası Kar mı Esas Alınır?
Türk Ticaret Kanunu’nda, yıllık ticari kârın vergiden önceki mi yoksa sonraki mi tutarının esas alınacağı ile ilgili bir açıklık bulunmamaktadır. Vergi Hukuku da, olaya sadece dağıtılan kâr paylarının vergisi boyutuyla bakmakta, bu konuyla ilgilenmemektedir.
Bahsedilen belirsizlik, şirketlerin kâr paylarını hesaplamada tereddüt yaşamalarına ve farklı uygulamalara başvurmalarına sebep olmaktadır. Bu durum da, uygulama birliği sağlanamamakta, keyfi uygulamalara yol açabilmektedir.
Konunun Tebliğ ile Açıklığa Kavuşturulması
Bazı şirketler net dönem kârını hesaplamak için vergi öncesi kârı esas alırken, diğerleri vergi sonrası kârı dikkate alabilmektedir. Uygulamada tekdüzelik sağlanması açısından, halka açık olmayan anonim şirketler ile limited şirketlerde, kâr payının hesaplanmasına ve ödenmesine dair usul ve esasların bir Tebliğ ile belirlenmesi faydalı olacaktır.
Kar dağıtımı nasıl yapılır konusu hakkında daha detaylı bilgi almak ve hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemiz ile yanınızdayız. Ayrıca, dilerseniz Kurucumuz Dr. Soner Altaş‘ın Ticaret Hukuku alanındaki eserlerine göz atabilir veya Türkiye’nin ilk ve tek Şirketler Hukuku ile Organize Sanayi Bölgeleri Hukuku Bilgi Sistemi olan Tacirsoft Hukuk Bilgi Sistemi’ni yakından inceleyebilirsiniz.
