Türk Ticaret Kanunu’na Göre Bölünme Türleri ve Şirket Alacaklılarının Haklarının Korunması
Bölünme türleri ve alacaklı hakları nelerdir? TTK’ya göre şirket bölünmesi nasıl olur? Tam bölünme nedir? Kısmi bölünme nedir? Bölünmede alacaklılara çağrı nasıl yapılır? Tam ve kısmi bölünme, alacaklıların korunması, ilan ve teminat süreçleri hakkında tüm detaylar bu yazımızda.
Bölünme, sermaye şirketleri ve kooperatiflerin malvarlıklarını tamamen veya kısmen ayırarak tasfiyesiz biçimde başka şirketlere devretmesidir. Bu işlem sonucunda, bölünen şirketin ortakları devralan şirketlerde kendiliğinden ortak konumuna gelir.
Bölünme, özellikle tam bölünmede şirketin sona ermesine, kısmi bölünmede ise şirketin malvarlığının azalmasına yol açar. Bu durum, alacaklıların korunmasını önemli hale getirdiği için Türk Ticaret Kanunu (TTK), özel düzenlemeler getirmiştir.
TTK’da Bölünme Çeşitleri
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK)’ya göre bölünme çeşitleri şunlardır:
Tam Bölünme
- Şirketin tüm malvarlığı mevcut veya yeni kurulacak en az iki şirkete devredilir.
- Bölünen şirket sona erer ve ticaret sicilinden silinir.
- Ortaklar, devralan şirketlerin ortağı haline gelir.
Kısmi Bölünme
- Malvarlığının sadece belirli bölümleri devredilir.
- Bölünen şirket faaliyetini kalan malvarlığı ile sürdürür.
- Ortaklar hem bölünen hem de devralan şirkette ortak olabilir.
Yavru Şirket Kurma (Ayırma)
- Bölünen şirket, malvarlığı parçasını başka bir şirkete ayni sermaye olarak koyar.
- Külli halefiyet söz konusu değildir.
- Öğretide, bölünmenin üçüncü türü olarak kabul edilmektedir.
Oranın Korunduğu ve Korunmadığı Bölünme
- Oranın korunduğu (simetrik) bölünme: Ortaklar, bölünmeden önceki pay oranlarını aynı şekilde korur.
- Oranın korunmadığı (asimetrik) bölünme: Ortaklara, devralan şirkette farklı oranlarda pay tahsis edilir.
Bölünmede Alacaklıların Korunması
Bölünme, alacaklılar açısından risk taşır:
- Tam bölünmede borçlu ortadan kalkar, yerine devralan şirketler geçer.
- Kısmi bölünmede şirketin sermayesi azalır, alacaklıların teminatı zayıflar.
Bu nedenle TTK, alacaklıların korunması için özel hükümler öngörmüştür:
İlan ve Bildirim
- TTK m.174 uyarınca, alacaklılar Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ve şirket internet sitesinde üç kez ilanla bilgilendirilir.
- Alacaklılar, teminat verilmesini talep edebilir.
Teminat Verilmesi
- Alacaklı talep ederse, şirket üç ay içinde teminat göstermek zorundadır.
- Şirket isterse borcu doğrudan ödeyerek de süreci tamamlayabilir.
İkinci Derece Sorumluluk
- TTK m.176’ya göre, borcun devredildiği şirket ödemezse, bölünmeye katılan diğer şirketler müteselsilen sorumlu olur.
- Ancak bu sorumluluk için, birinci derecede sorumlu şirketin iflas, konkordato, kesin aciz belgesi gibi durumlarla borcunu ödeyememesi gerekir.
Ortakların Kişisel Sorumluluğu
- TTK m.177 ile m.158’e yapılan yollama gereği, bölünmeden önce ortakların şahsen sorumlu oldukları borçlardan sorumluluk devam eder.
- Bu yalnızca bölünme kararının ilanından önce doğmuş borçlar için geçerlidir.
Zamanaşımı
- Ortakların kişisel sorumluluğuna ilişkin talepler, bölünme kararının ilanından itibaren 3 yıl içinde zamanaşımına uğrar.
- Kamuya arz edilmiş borç senetlerinde ise sorumluluk itfa tarihine kadar devam eder.
Sonuç
Bölünme, şirketler açısından yeniden yapılanma aracı olsa da alacaklıların teminatını zayıflatabilir. Bu nedenle TTK, ilan, teminat, müteselsil sorumluluk ve kişisel sorumluluk gibi mekanizmalarla alacaklıların haklarını koruma altına almıştır.
Özetle:
- Tam bölünmede borçlu değişir.
- Kısmi bölünmede şirketin sermayesi azalır.
- Alacaklılar, ilanla bilgilendirilir ve teminat talep edebilir.
- Şirketler ve ortaklar, belirli şartlarda sorumluluklarını bölünmeden sonra da sürdürür.
Bölünme türleri ve alacaklı hakları hakkında daha detaylı bilgi almak ve hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemiz ile yanınızdayız. Ayrıca, dilerseniz Kurucumuz Dr. Soner Altaş’ın Ticaret Hukuku alanındaki eserlerine göz atabilir veya Türkiye’nin ilk ve tek Şirketler Hukuku ile Organize Sanayi Bölgeleri Hukuku Bilgi Sistemi olan Tacirsoft Hukuk Bilgi Sistemi’ni yakından inceleyebilirsiniz.
