Ticaret Bakanlığı’nın Limited Şirketleri Denetleme Yetkisi
Limited şirketleri kim denetler? Hangi işlemler denetlenir? Denetim sonucunda hangi raporlar düzenlenir? Ticaret Bakanlığı, limited ortaklıkları kuruluşundan tasfiyesine kadar denetler. Bu yazıda denetime tabi işlemler, rapor türleri, yöneticilerin yükümlülükleri ve cezai yaptırımlar hakkında ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz.
Ticaret Bakanlığı, limited ortaklıkların kuruluşundan tasfiyesine kadar tüm işlemlerini denetleme yetkisine sahiptir. Bu denetimler, TTK’ya uygunluk, mevzuata uyum ve şirket faaliyetlerinin düzenliliğini sağlamak amacıyla yapılır. Denetim sonucunda teftiş, soruşturma veya inceleme raporları düzenlenebilir.
1.Ticaret Bakanlığının Denetim Yetkisinin Dayanağı
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 210. maddesine göre, ticaret şirketlerinin TTK kapsamındaki tüm işlemleri Ticaret Bakanlığı denetim elemanları tarafından denetlenir. Denetimin usul ve esasları ise ilgili yönetmelikle düzenlenmiştir.
Amaç; limited ortaklıkların kuruluş, faaliyet ve sona erme süreçlerinde kanuna uygun hareket etmesini sağlamak, uygunsuzlukları gidermek ve gerektiğinde cezai ya da hukuki yaptırımlar uygulamaktır.
2.Limited Ortaklıklarda Denetime Tabi İşlemler
Yönetmeliğin 5. maddesi uyarınca, Bakanlık denetimine tabi işlemler şunlardır:
- Şirketin kuruluş, tescil ve ilan işlemleri
- Ticaret unvanı ve ticari defterler
- Birleşme, bölünme, tür değiştirme işlemleri
- Genel kurul ve müdürler kurulu işlemleri
- Sermaye artırımı, azaltımı ve pay işlemleri
- Finansal tablolar, yıllık raporlar, yedek akçeler
- Kâr dağıtımı ve tasfiye işlemleri
- Elektronik ortam ve bilgi toplumu hizmetleri
- Şirketler topluluğu ve hakimiyet ilişkileri
Bu kapsam, limited ortaklıkların neredeyse tüm önemli faaliyetlerini denetime açık hale getirmektedir.
3.Bakanlık Denetiminin Usulü
- Denetim, resen veya ortakların/üçüncü kişilerin şikayetleri üzerine yapılabilir.
- Denetimler, şirket merkezinde, şubelerde, ticaret il müdürlüğünde veya elektronik ortamda gerçekleştirilebilir.
- Denetim elemanları; Ticaret Başmüfettişi, Müfettiş ve Müfettiş Yardımcısıdır.
4.Denetim Sonucunda Düzenlenen Rapor Türleri
Bakanlık denetimleri sonunda üç farklı rapor düzenlenebilir:
- Teftiş Raporu: Belirli bir döneme ait işlemlerin mevzuata uygunluğunu inceler.
- Soruşturma Raporu: Suç teşkil eden fiillerin (sahte belge, defter eksikliği, borçlanma yasağı ihlali vb.) tespiti halinde düzenlenir ve savcılığa bildirilir.
- İnceleme Raporu: İhbar veya şikayetlerin değerlendirilmesi amacıyla hazırlanır. Kamu düzenine aykırı durumlar tespit edilirse fesih davası açılmasına zemin oluşturur.
5.Denetim Raporlarında Yer Alan Öneriler
Raporlarda şu önerilere yer verilebilir:
- Hukuki sorumlulukların genel kurul gündemine alınması
- İdari para cezalarının uygulanması
- Vergi, SGK gibi diğer kurumların bilgilendirilmesi
6.Limited Ortaklık Müdürlerinin ve Yöneticilerinin Yükümlülükleri
Şirket yöneticileri ve çalışanları;
- Defter, kayıt ve belgeleri ibraz etmek,
- Elektronik kayıtları okunabilir hale getirmek,
- Denetçilere uygun çalışma ortamı sağlamak,
- Sözlü ve yazılı bilgi vermekle yükümlüdür.
Bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde 30.000 TL’den 365.000 TL’ye kadar adli para cezası uygulanabilir.
7.Üçüncü Kişilerin ve Kurumların Yükümlülükleri
Vergi daireleri, noterler, bankalar, SGK gibi kurumlar ile kamuya yararlı dernekler ve meslek kuruluşları; Bakanlık denetçileri tarafından talep edilen belgeleri ve bilgileri sunmakla yükümlüdür.
Sonuç
Ticaret Bakanlığı denetimleri, limited ortaklıkların hukuka uygun ve şeffaf şekilde faaliyet göstermesi için kritik öneme sahiptir. Denetimler yalnızca şirket içi düzeni sağlamakla kalmaz, aynı zamanda kamu düzenini ve ticari güvenliği de korur.
Limited şirketleri kim denetler sorusu hakkında daha detaylı bilgi almak ve hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemiz ile yanınızdayız. Ayrıca, dilerseniz Kurucumuz Dr. Soner Altaş’ın Ticaret Hukuku alanındaki eserlerine göz atabilir veya Türkiye’nin ilk ve tek Şirketler Hukuku ile Organize Sanayi Bölgeleri Hukuku Bilgi Sistemi olan Tacirsoft Hukuk Bilgi Sistemi’ni yakından inceleyebilirsiniz.
