📌 Denetim İçin Kasa Sayımı ve Mutabakat İşlemi: Adım Adım Rehber
Kasa sayımı ve mutabakat işlemleri nasıl yapılır? Adım adım sayım süreci, mutabakat yöntemleri, kasa açığı ve fazlasının muhasebeleştirilmesi hakkında güncel bilgiler bu yazımızda.
Sayım, işletmenin kasasında bulunan nakit, çek ve kıymetli evrakların fiilen sayılarak kayıtlarla karşılaştırılması işlemidir. Mutabakat ise, sayım sonucu ile muhasebe kayıtlarının uyumunun kontrol edilmesi sürecidir. Bu yazımızda, nakit varlıkların sayımı ile mutabakatına dair işlemleri mevzuata uygun şekilde nasıl yapmanız gerektiğini adım adım açıklıyoruz.
🔹 Sayım Nasıl Yapılır?
Nakit varlıkların sayımı, şeffaflık ve güvenilirlik açısından düzenli yapılması gereken bir denetim işlemidir.
- Sayım sırası:
- Birden fazla kasa varsa, önce günlük işlemlerin yapıldığı küçük kasadan başlanır.
- Bir kasaya ilişkin sayım tamamlanmadan diğerine geçilmez.
- Sayım sırasında diğer kasalar mühürlenir.
- Sayım işlemleri:
- Kasadaki tüm içerikler çıkarılır, masa üzerine konur ve kasa kapatılır.
- Paralar cinslerine göre ayrılır, yüksek değerli banknotları mutlaka denetim elemanı sayar.
- Sonuçlar Sayım Tutanağı’na kaydedilir.
- Çekler için ayrıca bir liste hazırlanır (banka adı, çek no, tarih ve tutar belirtilerek).
- Para dışındaki kıymetli evrak (pay senedi, tahvil vb.) ayrıca tutanak altına alınır.
🔹 Kasa Mutabakat İşlemleri
Sayımın ardından kasa tutarının muhasebe kayıtlarıyla uyumu kontrol edilir.
- Sayım zamanı önemlidir:
- Sabah yapılırsa, bir önceki günün mizanı dikkate alınır.
- Akşam yapılırsa, aynı günün mizanı ile karşılaştırılır.
- Gün ortasında yapılmışsa, “kasa denkleştirme tutanağı” düzenlenir.
- Açık veya fazlalık tespit edilirse:
- Kasa fazlası: Kasa Fazlası Tespit Tutanağı düzenlenir ve muhasebe kayıtlarına “Sayım ve Tesellüm Fazlaları Hesabı”na alacak, “Kasa Hesabı”na borç yazılır.
- Kasa açığı: Kasa Açığı Tespit Tutanağı hazırlanır. Açık, “Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabı”na borç, “Kasa Hesabı”na alacak kaydedilir.
- Araştırma süreci:
- Fazlalık veya açık nedenleri veznedardan sorulur.
- Sebep bulunamazsa, veznedarın görev yeri değiştirilebilir veya iş akdi feshedilebilir.
- Suç şüphesi varsa zimmet yönünden hukuki inceleme yapılır.
🔹 Kasa Açığı ve Fazlası Nasıl Değerlendirilir?
- Küçük farklar (küsuratlar) doğrudan kasa hesabına kaydedilir.
- Belirli bir tutarın üzerindeki açık veya fazlalar detaylı incelemeye alınmalıdır.
- Yıl içinde kasada bulundurulan nakit tutarı yönetim kurulu limitleriyle karşılaştırılmalıdır.
- Limit belirlenmemişse, yönetim kuruluna nakit bulundurma sınırı koymaları önerilir.
✅ Sonuç
Sayım ile mutabakat faaliyetleri, işletmelerin mali disiplinini sağlamak ve olası usulsüzlükleri önlemek için kritik öneme sahiptir. Düzenli ve dikkatli yapılan sayımlar sayesinde;
- Açık ve fazlalar zamanında tespit edilir,
- Sorumluluklar netleşir,
- İşletmenin mali güvenliği korunur.
📌 Unutmayın: Kasa işlemlerinde şeffaflık, düzen ve mevzuata uyum hem işletmenin hem de çalışanların güvenliği için hayati öneme sahiptir.
🔍 Sık Sorulan Sorular (SSS)
1.Sayım ne zaman yapılmalıdır?
Genellikle gün başında, gün sonunda veya olağan dışı durumlarda gün ortasında yapılır.
2.Kasa açığı çıkarsa ne olur?
Sebebi araştırılır, veznedardan açıklama alınır. Açığın zimmet niteliği taşıması halinde hukuki süreç başlatılabilir.
3.Kasa fazlası nasıl kaydedilir?
Sebebi bulunamayan fazlalar “Sayım ve Tesellüm Fazlaları Hesabı”na alınır, daha sonra “Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar” hesabına aktarılabilir.
Kasa sayımı ve mutabakat işlemleri hakkında daha detaylı bilgi almak ve hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemiz ile yanınızdayız. Ayrıca, dilerseniz Kurucumuz Dr. Soner Altaş’ın Ticaret Hukuku alanındaki eserlerine göz atabilir veya Türkiye’nin ilk ve tek Şirketler Hukuku ile Organize Sanayi Bölgeleri Hukuku Bilgi Sistemi olan Tacirsoft Hukuk Bilgi Sistemi’ni yakından inceleyebilirsiniz.
