Kooperatif ve Birlik Yönetim Kurulu Üyelerinin Görevden Alınması ve Tazminat Hakkı
Kooperatif yönetim kurulu üyesinin tazminat hakkı nedir? Kooperatif ve birlik YK üyeleri, genel kurul kararıyla her zaman görevden alınabilir. Peki, haksız yere azledilen üyelerin tazminat isteme hakkı var mıdır? Kooperatifler Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve Yargıtay kararları ışığında tüm detaylar bu yazımızda.
Kooperatiflerde Kurulun Yapısı ve Önemi
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu (KK)’na göre, kooperatiflerin üst kuruluşları olan birlikler, merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliği “kooperatif şeklinde” kurulur. Kooperatiflerde bulunması zorunlu organlardan biri YK’dır.
- YK en az üç üyeden oluşur.
- YK üyelerinin ve yedeklerinin kooperatif ortağı olması gerekir.
- YK üyelerinin görev süresi en çok dört yıl olup, yeniden seçilmeleri mümkündür.
- Genel kurul kararıyla bir, iki veya üç yıllığına da seçilebilirler.
Kooperatiflerde YK, kanun ve ana sözleşme çerçevesinde kooperatifi yöneten ve temsil eden icra organıdır.
Kurul Üyelerinin Görevden Alınması
Kooperatiflerde YK üyelerinin görevden alınmasına dair özel bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle, Türk Ticaret Kanunu (TTK) hükümleri uygulanır.
TTK m. 364 uyarınca:
- YK üyeleri, ana sözleşme ile atanmış olsalar dahi genel kurul kararıyla her zaman görevden alınabilir.
- Görevden alma için gündemde madde bulunması gerekir.
- Ancak haklı sebep varsa, gündemde yer almasa bile genel kurul üyeyi azledebilir.
Haklı sebeplere örnekler:
- Yolsuzluk
- Yetersizlik
- Bağlılık yükümlülüğünün ihlali
- Geçimsizlik
- Nüfuzun kötüye kullanılması
Bu sayılanlar sınırlı değildir. Ancak, yalnızca kişisel sebepler haklı sebep olarak kabul edilmez.
Tüzel Kişi YK Üyeliği
Kooperatiflerde tüzel kişiler de YK üyesi olabilir. Tüzel kişi, yönetimde kendisini temsil edecek gerçek kişiyi bildirir.
- Tüzel kişi, temsilcisini her zaman değiştirebilir.
- Haklı sebepler varsa, genel kurul tüzel kişiden temsilciyi değiştirmesini isteyebilir.
- Tüzel kişi temsilcisini değiştirmezse, genel kurul tüzel kişiyi azledebilir.
Ancak, sadece temsilcinin görevden alınması, tüzel kişiliğin YK üyeliğinin sona erdiği anlamına gelmez.
Görevden Alınan YK Üyelerinin Kooperatiften Tazminat İsteme Hakkı
Mülga 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda görevden alınan YK üyesi için tazminat isteme hakkı yoktu. Ancak, TTK m. 364/2 ile bu durum değişmiş, üyelere yargıya başvurup tazminat talep etme hakkı tanınmıştır.
- Görev süresi dolmadan haksız olarak görevden alınan üye, mahrum kaldığı huzur hakkını talep edebilir.
- Tazminat, görev süresinin kalan dönemine ilişkin olası kazanç üzerinden hesaplanır.
- Ancak mahkeme, üyeliğin sona ermesiyle tasarruf edilen giderleri ve başka işlerden elde edilen gelirleri tazminattan indirebilir.
Yargıtay uygulaması:
Haksız yere görevden alınan üyenin tazminatı belirlenirken, Türk Borçlar Kanunu m. 438 kıyasen uygulanır. Bu maddeye göre:
- Hakim, koşulları dikkate alarak tazminat miktarını belirler.
- Tazminat, üyenin altı aylık ücretinden (huzur hakkından) fazla olamaz.
Bu durum, uzun süreli seçilmiş üyeler için mağduriyet yaratabilmektedir.
Özetle;
Kooperatif ve üst birliklerde YK üyeleri:
- Genel kurul kararıyla her zaman görevden alınabilir.
- Haklı sebep varsa gündemde yer almadan da azledilebilir.
- Görevden alınan üyeler, haksız azil halinde tazminat talep etme hakkına sahiptir.
Ancak, tazminatın tutarı mahkeme tarafından somut olayın koşullarına göre belirlenir ve altı aylık ücret (huzur hakkı) sınırını aşamaz.
Kooperatif yönetim kurulu üyesinin tazminat hakkı ile ilgili daha detaylı bilgi almak ve hizmetlerimizden yararlanmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemiz ile yanınızdayız. Ayrıca, dilerseniz Kurucumuz Dr. Soner Altaş’ın Ticaret Hukuku alanındaki eserlerine göz atabilir veya Türkiye’nin ilk ve tek Şirketler Hukuku ile Organize Sanayi Bölgeleri Hukuku Bilgi Sistemi olan Tacirsoft Hukuk Bilgi Sistemi’ni yakından inceleyebilirsiniz.
